Sứ mệnh và tầm nhìn cho doanh nghiệp – Yếu tố tiên quyết để khởi nghiệp thành công

Năm 2016 được chọn là “Năm đất nước khởi nghiệp”, đó là dấu hiệu đáng mừng cho các dự án khởi nghiệp tại Việt Nam.

Hiện nay Chính phủ và toàn phường hội đang khai triển nhiều hoạt động, chính sách nhằm ủng hộ, khuyến khích và khơi dậy phong trào khởi nghiệp. Ngoài ra, chúng ta còn các lợi thế về thị trường khi mở rộng giao thương với thế giới, sự tăng trưởng của kỹ thuật và một thế hệ những nhà khởi nghiệp đam mê, tâm huyết, dám dấn thân lập nghiệp sở hữu niềm tin buôn bán là con đường thực sự dẫn tới hạnh phúc và thành công. Bên cạnh các thuận lợi đó, có tất cả thách thức trong giai đoạn khởi nghiệp như chiến lược chưa hoàn thiện, chưa mang thương hiệu, tài chính hạn hẹp, không tậu được đối tác phù hợp, không tuyển dụng và giữ chân được nhân sự đặc biệt là những người có tài,… Vậy đâu là các yếu tố chính giúp khởi nghiệp thành công, trong bài viết này tôi sẽ nói đến 1 yếu tố tiên quyết đấy chính là Sứ mệnh và Tầm nhìn.

1. Những quan niệm về khởi nghiệp

Gần đây chúng đang tranh luận nhiều về những khái niệm “khởi nghiệp”, “startup”, “entrepreneur ”, tuy nhiên vẫn chưa với câu trả lời chung cục do sở hữu nhiều quan niệm khác nhau cũng như là sự khác nhau về ngôn ngữ giữa tiếng Việt và tiếng Anh. Trong phạm vi bài viết này sẽ dùng từ “khởi nghiệp” hoàn toàn trong tiếng Việt và sẽ ko liên hệ hoặc so sánh từ tương đương trong tiếng Anh.

Hiện tại theo thống kê và nghiên cứu của chúng tôi thì mang hai luồng quan điểm chính về khởi nghiệp. Luồng quan niệm thứ nhất “khởi nghiệp” là tạo sự khác biệt, thậm chí dị biệt để mang tính đột phá. Trong quan điểm thứ nhất này tính đột phá là yếu tố tiên quyết, đó sở hữu thể là 1 công nghệ độc đáo thậm chí chưa hề có (ví dụ như điều khiển thiết bị bằng suy nghĩ hoặc mệnh lệnh bằng giọng nói), cũng với thể là mô hình kinh doanh hoàn toàn mới (ví dụ như Grab hay Uber). Bởi cần tính đột phá nên khoa học là yếu tố sống còn trong ý kiến thứ nhất này, thông thường khoa học đặc tính điển hình của sản phẩm hoặc ngay cả khi sản phẩm không dựa nhiều vào công nghệ, thì cũng cần áp dụng công nghệ để đạt được mục tiêu. Luồng ý kiến thứ hai “khởi nghiệp” là tự làm công tác kinh doanh riêng, tự khiến cho và tự quản lý. Trong luồng qua điểm thứ 2 này thì “khởi nghiệp” là tạo ra giá trị mang lợi cho người cho xã hội, cho khách hàng… “Khởi nghiệp” không quan yếu là tạo sự khách biệt mà là tự buôn bán như mở 1 cửa hàng ốc, quán cafe, quán games, cửa hàng thời trang, siêu thị, trồng trọt thực phẩm sạch … “Khởi nghiệp” theo cả 2 quan điểm,  phần  nhiều  vẫn  mang  tư  tưởng vừa khiến chủ vừa làm nhân viên cho chính mình, thậm chí khiến tất ăn cả.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi sẽ bổ sung thêm một góc nhìn khác về “khởi nghiệp” và đây cũng là tư tưởng xuyên suốt bài viết. “Khởi nghiệp” không nhất thiết phải là sự khác biệt mà hoàn toàn sở hữu thể học hỏi những mô hình với sẵn. Cũng ko có nghĩa là rập khuôn mà không mang bất cứ sự dị biệt nào và cũng ko phải là vừa khiến chủ vừa làm viên chức cho chính mình. Vậy đâu là sự dị biệt với 2 luồng quan điểm phía trên? Đầu tiên chính là sự khác biệt giữa trước và trong khi khởi nghiệp tỉ dụ như khác biệt về tư tưởng nhân cách, vai trò và vị thế, trách nhiệm có công việc… trên hết đó là 1 sự nghiệp mới. Có thể nêu ra dưới đây một đôi ví dụ về sự khác biệt

Bên cạnh đó là sự rõ ràng lợi ích, công bằng và thăng bằng cho những bên liên quan: là khách hàng, đối tác, nhà đầu tư, nhân sự khiến cho việc trong tổ chức, tổ chức, chính bản thân mình và cho thị trấn hội. Về sản phẩm nhà sản xuất cũng hoàn toàn có thể mang sự dị biệt ví dụ như: Một sản phẩm trò chơi với thể kết hợp mang học online hoặc 1 quy trình luộc ốc đảm bảo ngon và sở hữu thể phòng phòng ngừa bệnh loãng xương.

2. Hiện trạng khởi nghiệp ở Việt Nam

Theo báo cáo các chỉ số khởi nghiệp Việt Nam 2014 thì tỷ lệ khởi sự kinh doanh ở Việt Nam năm 2014 vẫn thấp, chỉ đạt 2% thấp hơn phổ quát so với mức bình quân ở những nước phát triển (12,4%). Chỉ sở hữu 39,4% người trưởng thành ở Việt Nam nhận thức có thời cơ để khởi sự kinh doanh và 58,2% người trưởng thành nhận thức là với năng lực kinh doanh, ở những nước tăng trưởng con số này là 54,6% và 64,7%. Mặc dù ở Việt Nam,  những  doanh  nhân  thành  công ngày càng được phố hội coi trọng (75,9%) và trở thành lái buôn là nghề nghiệp đáng ước mơ của 67,2% người trưởng thành. Tuy nhiên mang người trưởng thành ở Việt Nam chỉ sở hữu 18,2% có ý định cử sự kinh doanh trong vòng 3 năm đến và mang tới 50,1% lo sợ thất bại trong kinh doanh, con số này cách hơi xa so với mức nhàng nhàng ở những nước phát triển dựa trên nguồn lực (40,2% và 31,4%). Báo cáo thường niên Doanh nghiệp Việt Nam 2015 trích dẫn Chỉ số khởi nghiệp toàn cầu 2015/2016 (GEM  2015/2016) do Hiệp  hội những nhà nghiên cứu kinh doanh toàn cầu (GERA) công bố vào tháng 2/2016 cho thấy khởi nghiệp ở Việt Nam năm 2015 vẫn không thay đổi nhiều so sở hữu năm 2014. Những con số này cho thấy các thương gia ngày càng được cọi trọng và là niềm mơ ước, nhưng tỷ lệ dấn thân khởi nghiệp còn rất ít và tỷ lệ lo sợ thất bại trong kinh doanh vẫn còn khá cao. Chưa có 1 con số thống kê xác thực về tỷ lệ thành công hay thất bại của những khởi nghiệp tại Việt Nam, tuy nhiên tỷ lệ thất bại cứng cáp là con số ko phải nhỏ. Vậy những rào cản nào khiến khởi nghiệp chưa thành công? Do đâu tỷ lệ dấn thân khởi nghiệp còn rất ít và tỷ lệ lo sợ thất bại trong buôn bán vẫn còn tương đối cao?

Hiện nay đa số những dự án khởi nghiệp đều bắt đầu từ một đôi yếu tố như tích lũy được tài chính, có được những mối quan hệ, có kinh nghiêm hay sở hữu ý tưởng. Nhưng phần lớn những người khởi nghiệp chưa đoàn luyện cho mình năng lực lãnh đạo đủ chí ít đủ để khởi sự kinh doanh. Những kiến thức trên sách vở hay báo chí hồ hết là những trải nghiệm và phần to chúng ta chưa phân biệt hoặc hệ thống hóa được đâu là trải nghiệm, đâu là công thức. Ngoài ra cũng mang nhiều ý kiến chưa chuẩn xác ví dụ như: “Doanh nghiệp 3 năm sau mới thành công”, “Chấp nhận nghèo túng một thời gian dài”, “Khởi nghiệp theo cách mò mẫm” … những điều này làm cho chúng ta hoảng loạn, tự điểm huyệt chính mình và ko dám tin vào thành công lúc khởi nghiệp.

Phải nhìn thẳng vào sự thật là khi khởi nghiệp phần to chúng ta đều chưa đủ năng lực, chúng ta cũng ko có một công thức để khởi sự kinh doanh. Trong bài viết này tôi yêu cầu tới 1 năng lực phải có, một công việc chắc chắn phải thực hiện, đó là 1 trong các yếu tố tiên quyết để khởi nghiệp thành công ấy là xây dựng và tuyên bố Sứ mệnh, Tầm nhìn.

3. Khái quát về sứ mệnh

3.1. Sứ mệnh

Khi thực hiện   bài viết này tôi thấy 1 điều khá thú vị là có rất nhiều khái niệm và góc nhìn về “Sứ mệnh” và “Tầm nhìn”, bên cạnh đó là khá nhiều quan điểm trái chiều liên quan đến “Sứ mệnh” hay “Tầm nhìn” có trước. Mỗi 1 quan điểm đều mang cách phát biểu khác nhau và có các góc nhìn riêng, tuy nhiên khi nói đến sứ mệnh đều đề cập đến lý do tồn tại và trách nhiệm đối với cộng đồng, các bên liên quan đến tổ chức. Trước hết hãy giảng nghĩa từ “Sứ mệnh”, sứ ở đây được hiểu là “thiên sứ” tức là có điều phải chăng đẹp hay viện trợ ai đó, mệnh là mạng tức thị lý do xây dựng thương hiệu hay tồn tại để khiến gì. “Sứ mệnh” theo nghĩa đó tạm thời hiểu là lý do có mặt trên thị trường hay tồn tại vững mạnh để thực hiện những việc quan yếu và linh nghiệm cho ai ấy hay kể đơn giản hơn là sống vì ai đó. Đối với 1 tổ chức, sứ mệnh xác định lý do tổ chức xây dựng thương hiệu và tồn tại bằng việc doanh nghiệp bằng việc thực hành những điều tốt đẹp, những nhiệm vụ cao cả gì và cho những ai. Một sứ mệnh đầy đủ phải dành cho tất những bên liên quan bao gồm: Khách hàng, nhân sự tại tổ chức, cho chính tổ chức, nhà đầu tư, đối tác và cho phường hội.

Không  giống  như  tầm  nhìn,  giá  trị cốt lõi, chiến lược là thứ với thể đạt được theo thời gian, sứ mệnh là nền tảng của tổ chức, thứ mà tổ chức ko ngừng theo đuổi thậm chí chẳng bao giờ đạt được. Tuy nhiên lúc một sứ mệnh được tuyên bố chúng ta cũng với thể biết được tuổi đời của đơn vị hay lúc nào sứ mệnh được hoàn thành. Ví dụ tiêu biểu chính là cái chết của Kodak, một nhãn hiệu đã từng rất thành công trong lĩnh vực công nghiệp chụp ảnh. Kodak hướng sứ mạng của mình đến việc chụp và lưu trữ qua những cuộn phim và giấy ảnh, họ đã không lường hết tới sự thay đổi chóng mặt về kỹ thuật số.  Mặc dù là họ là nơi kiểu dáng ra dòng máy ảnh ký thuật số đầu tiên, nhưng với sứ mệnh đã được định hướng họ đã nhanh chóng tụt hậu so với các đối thủ.

3.2. Ý nghĩa của sứ mệnh

Hãy xem xét những ý nghĩa của sứ mệnh, nếu bạn đang bạn đang khởi nghiệp hoặc chưa định hình sứ mạng hãy bắt tay vun đắp ngay vì nó sẽ thực sự hỗ trợ tổ chức của bạn. Nếu bạn đã sở hữu doanh nghiệp và sứ mệnh, hãy dựa vào các ý nghĩa sau để giám định tính hiệu quả của nó.

• Quyết định sự còn đó và tăng trưởng của tổ chức: Sứ mệnh bản tính là xuất sắc cao đẹp của đơn vị vì vậy nó đặc biệt quan yếu đối mang tổ chức. Rõ ràng với khái niệm ở trên thì việc đầu tiên sở hữu thể nhìn trông thấy là sứ mệnh sẽ quyết định sự thành công, sự tồn tại và phát triển của tổ chức. Sứ mệnh sẽ giúp chúng ta mường tưởng được đơn vị sẽ tăng trưởng thế nào và đi đến đâu trong tương lai;
• Là nền móng của tổ chức: Sứ mệnh là nền tảng của tổ chức, nó dẫn dắt và giúp xây dựng, thực hiện tầm nhìn, giá trị cốt, chiến lược, … phù hợp có khát vọng của tổ chức, giúp dẫn tuyến đường con tim và khối óc của từng thành viên để đưa ra những tuyển lựa đúng đắn;
• Hiệu triệu  thiên  hạ: Đối  với  khởi nghiệp, có muôn nghìn thách thức ở phía trước,    những vấn đề này sẽ không được giải quyết từ gốc rễ nếu ko xây dựng được sứ mạng được công nhận. Do trong sứ mệnh nêu rõ những điều  tốt  đẹp  và  những  lợi  ích  cho tất cả các bên liên quan, nên một sứ mạng được xác nhận không các là trục đường lối dẫn dắt doanh nghiệp đi đúng hướng, mà còn giúp lôi kéo đầu tư, đối tác, nhân tài, giúp tổ chức kết đoàn và cùng đồng bộ tư tưởng, hành động để cam kết hướng đến mục tiêu chung, hay nói một cách thức ví von khác, sứ mệnh giúp chúng ta “hiệu triệu thiên hạ”.
• Thúc đẩy sự tiến bộ: Cho dù sứ mạng là thứ không đổi thay nhưng nó lại xúc tiến sự đổi thay tích cực cho tổ chức. Do sứ mệnh là những gì chúngta luôn hướng tới nên nó sẽ thúc đẩysự tiến bộ và luôn không ngừng hoành thiện của tổ chức.

3.3. Nhân phương pháp lãnh đạo

Nói đến sứ mệnh của một tổ chức không thể bỏ qua tư cách người lãnh đạo, những người đã tạo ra cuộc chơi, nhân bí quyết lãnh đạo càng lớn, sứ mệnh càng lớn, vậy thế nào là nhân cách lãnh đạo? Tại sao phải bác ái cách lãnh đạo lớn? Trong xã hội hiện nay nhiều người hiểu tư cách là đạo đức, thời gian sắp đây khi đề cập tới lãnh đạo chúng ta hay nói tới “Tâm – Tài – Tầm”, tuy nhiên tư cách lại là 1 phạm trù rộng hơn. Có thể nói tư cách lãnh đạo chính là loại tôi của cá nhân, là các năng lực, những phẩm chất, là các hành động, cách đối nhân xử  thế…  của  người  lãnh  đạo  có  được trong đời sống cùng đồng, nó bao hàm cả hai khái niệm đạo đức và Tâm – Tài – Tầm.

Có thể đưa ra đây những cặp phạm trù về nhân cách lãnh đạo để mang thể hiểu rõ hơn như sau: Bạn xây dựng thương hiệu ra công ty chỉ sở hữu mục tiêu lợi nhuận hoặc ra đời ra doanh nghiệp sở hữu mục tiêu đóng góp cho thị trấn hội, bạn mong muốn quyền với cá nhân đối có doanh nghiệp hoặc mong muốn thực thụ doanh nghiệp thuộc về gần như mọi người, bạn muốn tự kinh doanh một mình để đi mau lẹ hơn hoặc bạn muốn hợp tác với kinh doanh để tuy đi xa hơn… đó là những cặp phạm trù đối chọi và cũng là các tư cách khác nhau.

Tuy nhiên để khởi nghiệp cứng cáp thành  công  thì  cần  phải  có  nhân  cách lớn, bạn ko thế thành công nếu đang không sống vì mọi người, không suy nghĩ và hành động tích cực, không có ý thức hợp tác, không với ý chí và dám nghĩ lớn, không tạo được sự công bằng và cân bằng, không luôn tự hoàn thiện bản thân, không tìm cách giải quyết mà chỉ đổ lỗi, không dám đầu tranh cho lẽ phải, chỉ bảo kê sự ích kỷ cá nhân và không bảo vệ lợi chung,… Đó cũng là lý do muốn mang thành công cần bác ái cách lãnh đạo lớn, nhân cách lớn sẽ sở hữu sứ mệnh, tầm nhìn lớn và ấy là tiền đề cho sự thành công. Nhân phương pháp lớn ko tự nhiên mà có, đó là sự rèn luyện và phấn đấu, để bác ái cách lớn cách tốt nhất là ý thức đoàn luyện và sống thực sự như vậy hằng ngày.

3.4. Xây dựng và tuyên bố sứ mệnh

Rõ ràng chúng ta đã thấy tầm quan trong của sứ mạng đối với tổ chức, nhưng khiến thế nào để viết ra được một sứ mệnh được chấp nhận? Trong lúc trao đổi với các chủ tổ chức hay những cá nhân đang khởi nghiệp chúng tôi đặt ra 2 câu hỏi và với nhiều trả lời tương đối thú vị. Câu hỏi thứ nhất: “Theo bạn người nào sẽ là người xây dựng sứ mệnh?”. Đối mang câu hỏi này, đáp án đa dạng nhất mà chúng tôi thường nhận được là sứ mạng có thể thuê viết hoặc ủy quyền các bộ phận trong công ty. Bên cạnh đấy cũng sở hữu ý kiến các ý kiến cho rằng sứ mạng là thứ dẫn dắt trái tim và khối óc của toàn bộ viên chức thì sứ mạng phải do tất cả những người lao động xây dựng. Các câu tư vấn này đều đúng, nhưng một sự thật là nếu bạn đang khởi nghiệp hay là chủ doanh nghiệp, bạn đang muốn tạo ra và tổ chức cuộc chơi thì chính bạn là người phù thống nhất để tạo ra sứ mệnh. Ngoài ra, do đấy cuộc chơi của bạn nên chính bạn cũng là người rõ cuộc chơi nhất và có mẫu tổng thể nhất. Khi thực hành xây dựng sứ mạng bạn cũng có các trải nghiệm tuyệt sở hữu trong việc nâng cấp năng lực cũng như nhân cách lãnh đạo. Câu hỏi thứ hai: “Sứ mệnh của công ty dành cho các ai?”. Câu trả lời phổ thông nhất cho câu hỏi này chính là sứ mạng dành cho khách hàng và phường hội. Tuy nhiên nếu như trong sứ mệnh không có đầy đủ những bên tham gia hay can dự để doanh nghiệp thì liệu với thúc đẩy được sự tiến bộ hay thu hút đầu tư, đối tác, nhân tài, đoàn kết và hướng tới mục tiêu chung? Chính thành ra trong 1 sứ mệnh chẳng thể không nhắc tới những bên liên quan, đó là: Khách hàng, nhân sự tại tổ chức, cho chính tổ chức, nhà đầu tư, đối tác và cho phố hội. Điều quan trong nhất đối sở hữu một sứ mạng là sự công nhận của những bên can dự và được tuyên bố rộng rãi. Chúng ta hãy nhắc tới các điều kiện nào để một sứ mạng được công nhận:

• Xuất phát trong khoảng Tâm: Điều trước nhất cầnnhắc tới ấy là sứ mạng phải xuất phát từ loại Tâm thực sự, nếu không nó chỉ mang  tính  hình  thức,  không  thể  là lý tưởng cao đẹp để dẫn dắt được tổ chức. Để sứ mạng xuất phát từ Tâm thì người lãnh đạo phải có nhân cách lớn, biết động long trắc ẩn biết sống và hy sinh cho người khác;
• Thể hiện quyết tâm, ý chí: Một sứ mạng phải diễn tả được sự tâm huyết, khát khao, quyết tâm, ý chí và phải cháy trong huyết quản toàn thể lãnh đạo và viên chức của tổ chức;
• Mang lại lợi ích: Như đã kể ở phần xây dựng, sứ mệnh trước tiên phải xuất hành từ trạng thái và mong muốn của những bên tham gia. Nó phải mang lại lợi ích thăng bằng và công bằng cho tất cả các bên tham gia (Khách hàng – Nhân sự – Tổ chức – Nhà đầu tư/Đối tác – Xã hội), được ghi chép lại rõ ràng và được sự ưng ý của những bên. Vì vậy một sứ mệnh chẳng thể ngắn gọn và cần chi tiết, cụ thể tới từng lợi ích, từng đối tượng, đến từng hành động;
• Đi vào lòng người: Một sứ mạng dù khởi hành từ Tâm, khi tuyên bố phải dễ hiểu và đi vào lòng người, như vậy sẽ khuyến khích và hướng mọi người theo tiêu chí của tổ chức. Vì vậy sứ mạng phải biểu đạt bằng tiếng nói giản dị, dễ hiểu sở hữu tất cả những bên liên quan.

Chúng  ta  sẽ  bàn  tới  cách  xây  dựng 1 sứ mệnh, trước hết sứ mạng xác định lý do tổ chức ra đời và còn đó bằng việc tổ chức, thực hiện những điều phải chăng đẹp, những nhiệm vụ cao cả gì và cho những ai. Do đó những câu hỏi mà chúng ta cần trả lời là: Tổ chức ra đời để làm gì? Mang lại lợi ích gì và cho những ai? Làm thế nào để với lại ích lợi đó? Để trả lời những câu hỏi này, chúng ta hãy thực hiện các bước sau đây hay đây là cách thực hành xây dựng một sứ mệnh: Mang tính lâu dài: Sứ mệnh của tổ chức phải có tính lâu dài, sức sống lên đến hàng trăm, hàng nghìn năm. Thậm chí trải qua tất cả thế hệ thì sứ mạng vẫn được những bên tham dự duy trì và thực hiện;

• Bước 1: Liệt kê toàn bộ các hiện trạng,  những  khó  khăn  hay  bất  cập cho những các bên liên quan (khách hàng, nhân sự tại tổ chức, cho chính tổ chức, nhà đầu tư, đối tác và cho phường hội), đó trước hết chính là những lý do tổ chức ra đời để giải quyết các khó khăn bất cập đó. Hãy liệt kê hết những hiện trạng, sau đó theo chủ quan sẽ rút gọn lại trên cơ sở cái bỏ những hiện trạng giống nhau.
• Bước 2: Tìm bí quyết để giải quyếtcác trạng thái đã nêu ở bước 1. Đây cũng chính là hành động của công ty để giải quyết những khó khăn của các bên can dự đã giả dụ ra ở bước một và đó cũng là sứ mạng của tổ chức. Một cách thức hiệu quả để diễn giải sứ mênh dễ hiểu là dùng khái niệm “5 whys”. Đầu tiên hãy viết ra hành động hay sứ mạng một bí quyết mộc mạc và sau đấy đặt câu hỏi “Tại sao điều ấy lại đáp ứng được vấn đề” 5 lần, sau mỗi lần giải đáp hành động, sứ mệnh của doanh nghiệp sẽ rõ nét hơn. Ví dụ một công ty du học Nhật bản sở hữu thể đi từ “Đưa các học viên đi du học Nhật Bản” thành “Góp phần đưa nền Giáo dục Việt Nam sánh vai cùng những nước mang nền Giáo dục lừng danh thế giới”.

• Bước 3: Nêu rõ lợi ích cho từng bên liên quan tới tổ chức. Điều này xác nhận lại một lần nữa những hành động đấy có đích thực mạng lại lợi ích hay không, nếu không mang lại lợi ích to lớn thì sứ mạng này trở thành vô nghĩa.

Các bước từ 1 đến 3 chúng ta cũng có thể thực hành bằng cách thức liệt kê vào bảng và sau đây:

• Bước 4: Tuyên bố sứ mạng và lấy quan niệm của các bên liên quan. Sau khi xây dựng xong sứ mệnh theo chủ quan của mình, bạn hãy thực hiện tuyên bố và lấy quan niệm của những bên liên quan. Có thể có nhiều phương pháp lấy ý kiến, như gặp gỡ bàn bạc trực tiếp, gửi email thông tin,… nhưng cách thức để mang nhiều đóng góp quan niệm nhất là đăng lên các mạng thị trấn hội, thông tin đăng lên có thể chỉ là những cái chia sẻ, nhưng bạn cũng mang thể quay đăng 1 đoạn video. Thông thường  lúc  đầu  sẽ  có  nhiều  ý  kiến nghi ngờ như “có chém gió không?”, “có to quá không”, “điều này cần yếu nhưng có nhất mực phải tuyên bố phổ quát như vậy” … tuy nhiên sẽ mang rất phổ biến ý kiến đóng góp hữu ích để bớt phần chủ quan cá nhân khi xây dựng sứ mệnh. Ngoài ra nếu sứ mạng thực sự xuất hành từ Tâm và sở hữu lợi ích dành cho những bên liên quan thì chắc họ sẽ đóng góp những ý kiến thực tiễn nhất để hoàn tất sứ mệnh, đơn giản là vì ích lợi của chính họ.

Chúng tôi cũng san sẻ ở đây một bí quyết để chóng vánh có những ý kiến đóng góp hữu ích và hoàn thành sứ mệnh, nghiên cứu dựa trên một nhóm hơn 20 chủ đơn vị và người khởi nghiệp. Bằng cách thành lập các lực lượng tối thiểu 5 người và hằng ngày san sẻ với nhau về sứ mệnh, có thể online hay offline, bằng video hay bất cứ hình thức gì. Kết quả sau 1-2 tháng năng lực xây dựng sứ mệnh của các chủ tổ chức được đổi thay rõ rệt, cơ bản tất cả đều mang thể xây dựng sứ mạng cho công ty của mình và đóng góp ý kiến xây dựng cho những doanh nghiệp trong nhóm.

• Bước 5: Chỉnh sửa lại sứ mệnh chủ quan. Dựa trên các ý kiến đóng góp, bạn hãy điều chỉnh lại sứ mệnh để đảm đạt được những điều kiện để sứ mạng được công nhận.
• Bước 6: Tuyên bố rộng rãi. Bạn đã hoàn tất bản sứ mệnh, giờ là lúc sở hữu thể ban bố rộng rãi. Bạn với thể coi đấy như 1 bản tuyên ngôn của công ty và nó sẽ mang giá trị thu hút các đối tác, nhân tài sở hữu cùng chí hướng để cùng đảm đương sự nghiệp cùng bạn.

4. Khái quát về tầm nhìn

4.1. Tầm nhìn

Chúng ta đã bàn về sứ mạng và thấy tầm quan yếu của nó, dựa trên sứ mệnh đã đến lúc chúng ta xác định cụ thể những khát khao mà tổ chức sẽ đạt được trong tương lai. Đó chính là “Tầm nhìn”, hay kể cách khác tầm nhìn là sự chuyển hóa từ sứ mệnh thành các mục tiêu xa hay dài hạn nhưng lại rất cụ thể về cơ cấu, đối tượng phục vụ, thời gian một cách đầy năng lượng. Tầm nhìn cho chúng ta thấy bức tranh toàn cảnh những gì tổ chức dự kiến đạt được trong ngày mai xa, có thể là 30, 50 hay thậm chí 300 năm sau. Tầm nhìn phải biểu thị một phương pháp rất cụ thể và sẽ là cơ sở cho các chiến lược hay nhỏ hơn là mục tiêu. Trong quá trình dò la chúng tôi nhận thấy khá nhiều ý kiến trái chiều liên quan đến “Sứ mệnh” và “Tầm nhìn” cái nào sở hữu trước. Tuy nhiên theo quan niệm của nghiên cứu này thì tầm nhìn luôn theo sau sứ mệnh (lý do hay mục đích có mặt trên thị trường tổ chức), một tầm nhìn nếu không có sứ mệnh chỉ đơn giản chỉ là giấc mơ hay các hình dung trong suy nghĩ, đặc biệt chẳng thể hướng tới các gì lâu dài, giống như khi khiến việc hay đặt tiêu chí mà bạn không biết thực hành để làm cho gì.

4.2. Ý nghĩa của tầm nhìn

Tầm nhìn đóng vai trò liên kết và chuyển hóa các lý tưởng cao đẹp nêu trong sứ mạng với chiến lược thực hiện để đạt được mai sau như mong muốn. Không có một tầm nhìn rõ ràng hậu quả sẽ khôn lường cho tổ chức, có thể nói ra một đôi hậu quả như: tổ chức bị vô hướng, không biết đi đâu về đâu, kinh doanh theo kiểu “thầy bói xem voi”, nhân sự ko gắn kết, không vì chỉ tiêu chung,… Những hậu quả này có thể dẫn tới kết quả tồi tệ nhất như phá sản, để lại hậu quả xấu cho phường hội, cho nền kinh kế. Vậy chúng ta hãy cộng liệt kê 1 số ý nghĩa của tầm nhìn:

• Có được đích đến của tổ chức: Tầm nhìn giúp chúng ta định lượng được rất rõ ràng những chỉ tiêu của đơn vị hay nói một cách thức khác thấy được rất rõ ràng đích đến. Như vậy nếu như không với tầm nhìn thì dù tổ chức với đang đi nhưng cũng chỉ tới nơi vô định và hậu quả chính là những gì đã nêu ở trên;
• Tìm được các con phố đi của tổ chức: Tầm nhìn là một mục tiêu, mục tiêu rõ ràng chúng ta sẽ tậu ra bí quyết chắc chắn để đạt được mục tiêu. Nếu tầm nhìn là đích tới thì cách thức chính là trục đường đi. Tầm nhìn rõ ràng sẽ giúp định hướng rõ ràng còn con đường đi và kiên định mang con đường đấy cho dù có nhiều biến động;
• Hành động quyết liệt và đúng đắn: Tổ chức có tầm nhìn rõ ràng mới thực hành hành động 1 cách quyết liệt, đơn giản bởi bạn sẽ không thể quyết liệt nếu như chơi biết được hành động vì dòng gì và để đạt được kết quả ra sao. Ngoài ra tầm nhìn sẽ giúp các hành động của người trong công ty liên kết, thực hiện đúng đắn và hiệu quả tới từng cá nhân.
• Gạt bỏ rào cản và dám nghĩ lớn: Rào cản là thứ luôn ngăn cản sự lớn mạnh và đi lên của tổ chức, nó luôn làm cho chúng ta hoang mang, sợ hãi và giới hạn bản thân. Một tầm nhìn lớn, hay việc đặt những mục tiêu ngoài trạng thái hay năng lực hiện sở hữu sẽ giúp đơn vị nhìn qua các rào cản này và mạnh mẽ tiến về phía trước.
• Hiệu triệu thiên hạ: Như đã nhắc ở phần sứ mệnh, một tổ chức thành lập có muôn ngàn thách thức cần vượt qua. Một tầm nhìn được xác nhận cho thấy 1 bức tranh rất rõ ràng, đẹp đẽ và hấp dẫn. Nó cũng nêu rõ lợi ích, sự cân bằng và công bằng có đối với các bên tham gia vì vậy nó sẽ là lực hút giúp chúng ta “hiệu triệu thiên hạ”.

4.3. Mô hình tổ chức theo “Nguyên tắc 5 ngón tay”

Một tầm nhìn cho đơn vị phải rất rõ ràng, vậy liệu chúng ta mang thể rõ ràng hay không nếu chúng ta ko nắm được thực chất cấu tạo của 1 doanh nghiệp hay tổ chức. Đây cũng là một trong các vấn đề khiến những doanh nghiêp đặc trưng là khởi nghiệp thất bại vì chỉ luôn vun đắp theo hình dong chủ quan, khi đã đạt được rồi thì lại tiếp tục nghĩ đến và dẫn tới không mang gì là ổn định. Tôi sẽ đề cấp đến thực chất cấu tạo của tổ chức theo nghiên cứu mô hình công ty theo “Nguyên tắc 5 ngón tay”, theo mô hình này bản chất cấu tạo 1 doanh nghiệp sở hữu 5 phần: Sản phẩm dịch vụ, thị trường, quản trị, nhân sự, tài chính.

• Sản phẩm dịch vụ: Một đơn vị chắc chắn phải xác định sản phẩm dịch nhằm đáp ứng đúng ít nhất là một nhu cầu của khách hàng, đương nhiên doanh  nghiệp  phải  cam  kết  về  chất lượng sản phẩm nhà sản xuất của mình;

• Thị trường: Chúng ta phải xác định đâu là vùng thị trường và nó sở hữu phù hợp mang năng lực hiện giờ của tổ chức hay không. Có bao nhiêu kênh hay cách thức thức bán hàng;

• Quản trị: Bản chất ngón tay quản trị ở đây được hiểu là giúp cho đơn vị tổ chức hệ thống, nó sinh ra những quy trình giúp doanh nghiệp vận hành và phát triển. Ví dụ đấy là những quy trình đảm bảo chất lượng sản phẩm dịch vụ, các quy trình để đảm bảo chắc chắn bán được hàng, các thứ tự hành chính, tài chính hay nhân sự …;

• Nhân sự: Từ những quy trình, chúng ta sẽ biết chuẩn xác những công việc phải khiến gì, định biên nhân sự như thế nào và tiêu chuẩn nhân sự ra sao. Ngón tay nhân sự đảm bảo thứ nhất người cần lao chắc chắn làm được việc hiệu quả qua đó với thu nhập và phúc lợi, thứ hai họ luôn được lớn mạnh trong đơn vị và thứ ba họ được khiến việc trong một môi trường mang đến sự hạnh phúc;
• Tài chính: Hiểu rõ ngón tay vốn đầu tư sẽ giúp doanh nghiệp cân đối, biết rõ những điểm rơi nguồn vốn như thu, chi, tồn, nợ vào thời điểm nào để dùng cho tốt nhất mục tiêu của doanh nghiệp.

“5 ngón tay” này trong công ty phải đảm bảo sự công bằng và cân bằng. Hiểu được bản chất cấu tạo doanh nghiệp sẽ giúp xây dựng được tầm nhìn rõ ràng và dễ hiểu.

4.3. Xây dựng và tuyên bố tầm nhìn

Cho dù hầu như công ty nào cũng với tuyên bố về tầm nhìn, tuy nhiên phần lớn còn tương đối chung chung và chưa vẽ được rõ ràng bức tranh tầm nhìn. Theo điều tra của chúng tôi khởi thủy chính thứ nhất do những người lãnh đạo đơn vị chưa hiểu đúng về tầm nhìn nên đang học, tìm hiểu những doanh nghiệp khác và copy lại. Thứ 2 là do những chủ doanh nghiệp hay những người khởi nghiệp chưa hiểu bản chất cấu trúc của tổ chức nên còn phổ thông lung túng lúc bắt tay xây dựng và tuyên bố tầm nhìn. Tầm nhìn là một bức tranh tương đối rõ ràng về mai sau nên vững chắc phải rất cụ thể từng ngón tay trong “Nguyên lý 5 ngón tay”, có thể ví dụ về ngón tay nhân sự cụ thể như sau: “Tầm nhìn của chúng tôi là trở thành một tập đoàn toàn cầu sở hữu mặt ở tất cả những nước trên thế giới, thu hút được trên một triệu cần lao trình độ cao tới khiến việc và cống hiến”. Ngoài ra cũng giống như sứ mệnh,một tầm nhìn cũng phải cụ thể hóa rất rõ ràng ích lợi cho những bên liên quan, đó là: Khách hàng, nhân sự tại tổ chức, cho chính tổ chức, nhà đầu tư, đối tác và cho phố hội. Chúng ta hãy nêu ra ở đây các điều kiện nào để một tầm nhìn được công nhận:

• Nhất quán với sứ mệnh: Tầm nhìn diễn giải chi tiết hơn cho sứ mạng và vẽ ra 1 bức tranh trong tương lai mà mình mong muốn, điều này giúp tổ chức thực hiện sứ mệnh. Vì vậy sứ mệnh là thứ không đổi thay thì tầm tầm nhìn sở hữu thể đổi thay vì nó dành cho 1 khoảng thời kì nhất định, tuy nhiên tầm nhìn luôn đi sau và phải đảm bảo nhất quán có sứ mệnh.

• Dám nghĩ lớn: Như đã nhắc ở trên, tầm nhìn to sẽ giúp tổ chức vượt qua các rào cản, mạnh mẽ tiến về phía trước. Một tầm nhìn được công nhận phải vượt qua hiện trạng và năng lực hiện có.

• Rõ ràng, hấp dẫn và tạo cảm hứng: Một tầm nhìn rõ ràng và tất cả các bên can hệ đều thấy lợi ích của họ trong thành công chung sẽ truyền cảm hứng cho đa số mọi người, giúp họ mạnh mẽ hành động và cam kết gắn cùng tổ chức.

• Cơ sở lý luận chắc chắn: Để đảm tầm nhìn không phải là các điều hoang tưởng, phải có cơ sở lý luận rõ ràng để giảng giải vì sao đạt được tầm nhìn đó.

Tiếp theo, chúng ta sẽ bàn tới những bước để xây dựng một tầm nhìn, trước hết tầm nhìn là những gì rất cụ thể nên trước tiên hãy thử mường tưởng ra những gì trong ngày mai với tổ chức. Sau ấy hãy tự trả lời các câu hỏi: Tổ chức này sẽ thế nào? Lợi ích ra sao cho những bên liên quan? Tại sao lại đạt được điều đó?

• Bước 1: Liệt kê lại cấu tạo doanh nghiệp theo “Nguyên tắc 5 ngón tay” và biểu lộ chung các tầm nhìn cho từng ngón tay. Ở bước này những tầm nhìn mang thể chưa rõ ràng nhưng hãy cứ liệt kê, chúng ta sẽ làm rõ trong những bước tiếp theo. Bước 1 này là rất quan yếu vì nó là chìa khóa cho những bước tiếp theo và quyết định liệu bạn với vượt qua được rào cản để xây dựng tầm nhìn to hay không. Một kỹ thuật để vượt qua rào cản là đặt chỉ tiêu hoang tưởng, bạn hãy đặt chỉ tiêu hoang tưởng và tìm bí quyết thực hiện, qua đấy sẽ có phương pháp để đạt được mục tiêu thấp nhất và bạn với thể đặt nó là mục tiêu thực tại hơn.
• Bước 2: Mô tả chi tiết hay kể cách khác điều kiện chi tiết cho tầm nhìn chung đã nhắc ở bước 1. Ở bước một bạn có thể mô tả “Trở thành tổ chức toàn cầu” thì ở bước hai bạn phải chi tiết điều kiện như sau: “Có các bạn tại tất cả những nước trên thế giới, có văn phòng đại diện tại 150 quốc gia”;
• Bước 3: Với từng trình bày về tầm nhìn đã nêu, làm rõ ích lợi cho từng bên liên quan tới tổ chức. Điều này công nhận lại 1 lần nữa tầm nhìn ví như đạt đượcmang lại ích lợi như thế nào và chonhững ai;
• Bước 4: Trình bày cơ sở vật chất lý luận cứng cáp để đạt được tầm nhìn. Ở bước một khi hình dung ra tầm nhìn chúng ta đã có các cơ sở lý luận, tuy nhiên ở bước 4 này cần chi tiết và giảng giải rõ ràng, logic vì sao lại mang thể đạt được tầm nhìn đó;

Các bước từ 1 đến 3 chúng ta cũng sở hữu thể thực hành bằng phương pháp liệt kê vào bảng và sau đây:

• Bước 4: Tuyên bố tầm nhìn và lấy quan điểm của những bên liên quan. Sau lúc viết tầm nhìn theo chủ quan của mình, giống như sứ mạng bạn hãy thực hành tuyên bố và lấy quan điểm của những bên liên quan;
• Bước 5: Chỉnh sửa lại tầm nhìn chủ quan. Dựa trên các ý kiến đóng góp, bạn hãy điều chỉnh lại tầm nhìn để đảm đạt được các điều kiện để tầm nhìn được công nhận;
• Bước 6: Tuyên bố rộng rãi. Bạn đã hoàn tất bản tầm nhìn hãy ban bố rộng rãi. Tầm nhìn không chỉ sở hữu giá trị thu hút những đối tác, nhân tài mà còn tạo cảm hứng giúp họ gắn bó với nhau để hướng đến mục tiêu chung.

5. Thực tiễn vận dụng tại một số doanh nghiệp

Một kết quả đáng mừng tại những doanh nghiệp mà chúng thôi tham khảo, sau lúc xây dựng và tuyên bố sứ mệnh, thành công đầu tiên đấy là niềm tin. Trước đây những chủ đơn vị này đều luôn bị căng thẳng, lung túng khi làm việc với những đối tác, nhà đầu tư hay với nhân viên. Nhưng sau 3 tới 6 tháng khi khởi đầu xây dựng và tuyên bố sứ mệnh, tầm nhìn, đã có các hiệu quả nhất mực đó là thu hút được đầu tư, tìm kiếm được đối tác, tỷ lệ nhân viên nhảy việc giảm, nhân viên tự giác làm việc… Nguyên nhân chính được tậu hiểu đó chính là với niềm tin, nó có được phần to qua việc vun đắp và truyền thông sứ mệnh, tầm nhìn tới các bên liên quan. Qua sứ mệnh và tầm nhìn họ tin tưởng vào các điều phải chăng đẹp đang thực hiện, thấy rõ lợi ích và thấy rõ đây là tổ chức của mình, việc này bước đầu xây dựng được niềm tin bạt tử với tổ chức.

Có nhiều cách lấy quan điểm và truyền thông khác nhau trong tổ chức, nhưng hầu hết những doanh nghiệp đều chia thành các nhóm để truyền thông và lấy ý kiến. Mỗi nhóm đều sở hữu đặc thù khác nhau nên bí quyết truyền thông cũng phải khác nhau để đảm bao họ hiểu đúng và thả sức đóng góp ý kiến. Công ty HL Cargo lập một group chung trên facebook (bao gồm nhân viên, lãnh đạo, nhà đầu tư, đối tác) để truyền thông và lấy ý kiến. Kết quả là phần nhiều đều rất phấn chấn đóng góp và họ đã với rất phổ biến ý tưởng mới, thậm chí sứ mệnh, tầm nhìn đã ngấm vào từng thành viên trước khi được ban bố rộng rãi. Siêu thị nội thất Toka thì lại chia thành những nhóm nhỏ tương ứng mang chức năng và trình độ khác nhau. Với mỗi hàng ngũ lại sở hữu cách tiếp cận khác nhau, tuy nhiên kết quả mang lại là sự kết đoàn của hàng ngũ lãnh đạo, nhóm chủ đầu tư, sự cam kết và làm cho việc hiệu quả của từng nhân viên.

“Mưa dầm thấm sâu” cũng là phương án được chọn lựa nhiều, với phương pháp này việc truyền thông thực hiện định kỳ hằng ngày, hằng tuần và mỗi lần chỉ ít một. Hiệu quả của cách thức này khó thấy ngay, nhưng đến lúc hiểu rõ nó sẽ găm vào sâu trong mỗi người. Công ty CP tăng trưởng công nghệ VSHOME đang làm tương đối hiệu quả theo cách thức này, trong cuộc họp hằng tuần theo 10 bước đều có phần tập huấn 5 phút và thường xuyên truyền thông sứ mệnh, tầm nhìn. Kết quả tình bất ngờ, dù mới khởi nghiệp chưa lâu nhưng các nhà đầu tư và nhân viên luôn sẵn sàng đồng  hành  cùng  doanh  nghiệp, không phải vì nguồn vốn mà chính vì niềm tin mang tổ chức. Một cách khác để truyền thông hơi hiệu quả chính là sự đổi thay của lãnh đạo, khi thay đổi tư tưởng nhân cách lãnh đạo sẽ giúp cho nhân viên nhìn nhận đúng và nắm được về sứ mệnh, tầm nhìn của tổ chức 1 cách nhẹ nhõm nhưng cũng đầy sâu lắng, đây là cách mà tổ chức Gas và Bếp gas Hà Thành đang lựa chọn.

6. Kết luận

Với khởi nghiệp hay tái cấu trúc doanh nghiệp phải vững chắc có 1 công thức để thành công, rrong công thức này thì sứ mệnh, tầm nhìn là một yếu tố tiên quyết. Sứ mệnh, tầm nhìn không chỉ là những câu ngắn gọn giống như chúng ta vẫn đang thấy hiện tai mà nó phải vô cùng chi tiết, trong ấy nếu sứ mệnh phải dành cho tất cả các bên can dự thì tầm nhìn còn phải nêu rõ theo cấu tạo doanh nghiệp. Còn đầy đủ vấn đề cần bàn tới trong khởi nghiệp, trong phạm vị bào viết này tôi chỉ đề cập tới 1 phần. Nếu quý độc giả cần tậu hiểu sâu hơn hay có các thắc mắc có thể liên hệ sở hữu ban biên soạn kỷ yếu hoặc tác kém chất lượng để mang thể luận bàn kỹ hơn.

7. Tài liệu tham khảo:

• Nghiên cứu “Mô hình đơn vị theo 5 ngón tay” – Tác giả: Lê Anh Minh
• BALANCED SCORECARD STEP-BY- STEP – Maximizing Performance and
• Maintaining Results – Tác giả: Paul R. Niven
• Báo cáo chỉ số khởi nghiệp Việt Nam 2014 – Tác giả VCCI

Các đơn vị tham khảo:

• Công ty CP Đầu tư, Tư vấn và Huấn luyện AnewEdu;
• Công ty TNHH Giao nhận hàng hoá HL Hà Nội;
• Công ty CP Gas & Bếp Gas Hà Thành;
• Siêu thị nội thất Toka;
• Công ty CP tăng trưởng công nghệ VSHOME;
• Công ty CP hiệp tác quốc tế Hà Nội HICA.

Tác giả: Nguyễn Việt Linh

Giám đốc nhân sự Công ty CP Đầu, Tư vấn và Huấn luyện AnewEdu