Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là gì là một trong những từ khóa được gg search nhiều nhất về chủ đề tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là gì. Trong bài viết này, quantrinhansu.vn sẽ viết bài viết tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là gì? Tại sao có tái cơ cấu doanh nghiệp?
Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là gì? Tại sao có tái cơ cấu doanh nghiệp?
1. mở đầu
Cơ cấu lại DNNN, trọng điểm là các TĐKT, TCTNN, vừa mới được xác định rõ trong các nghị quyết của Đảng, kết lý luận của Bộ Chính trị, đặc biệt trong Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 3-6-2017 của Hội nghị Trung ương 5 (khóa XII) về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao kết quả công ty nhà nước. Chủ trương cơ cấu lại DNNN trong những năm qua được các bộ, ngành và địa phương quán triệt sâu sắc, triển khai mạnh mẽ và đạt được những kết quả cần thiết. số lượng DNNN đang được giảm mạnh; hoạt động sản xuất, mua bán thường xuyên được duy trì; nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty (DN) sau cổ phần hóa (CPH); tác động tích cực đến công cuộc tăng trưởng kinh tế – không gian của đất nước. Mặc dù vừa mới đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, nhưng hiện nay quá trình cơ cấu lại DNNN đã gặp phải nhiều rào cản, thách thức mới, diễn ra chậm, chưa đạt tiến độ, kế hoạch đề ra.
Nhằm khắc phục những tồn tại hạn chế, thách thức về cơ cấu lại DNNN, ngày 25-5-2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 707/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2016-2020”. mục đích cơ cấu lại DNNN bao gồm: 1) bố trí, CPH, thoái vốn nhà nước để DNNN có cơ cấu chuẩn hơn, tập kết vào những lĩnh vực, ngành then chốt; 2) đầu tư của DNNN tụ hội vào các ngành khoa học, công nghệ, ngành nghề, lĩnh vực mang tầm chiến lược. đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động, sản xuất kinh doanh, tăng trưởng sức cạnh tranh, tăng tỷ suất doanh số trên vốn chủ sở hữu của DNNN; 3) giải quyết dứt điểm các tồn tại, yếu kém của DNNN và DN có vốn nhà nước phù hợp với quy định của pháp luật, đảm bảo công khai, minh bạch theo cơ chế thị trường; 4) hoàn thiện mô hình quản lý, DNNN, vốn, tài sản nhà nước đầu tư tại DN; tách tính năng đại diện chủ sở hữu vốn của Nhà nước tại DNNN và DN có vốn nhà nước với tính năng thống trị nhà nước của các bộ, lĩnh vực, địa phương.
Cơ cấu lại DNNN vừa mới là chủ đề “nóng” ở Việt Nam trong bối cảnh thực hiện chủ trương tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế đối tượng định hình thế giới chủ nghĩa (XHCN) nhằm đổi mới mô ảnh tăng trưởng. do vậy, vừa mới có k ít các post, công trình tìm hiểu về cơ cấu lại khu vực DN này. post góp phần nền móng hóa và đánh giá sử dụng rõ hơn hiệu quả cơ cấu lại DNNN công đoạn 2011-2015; đánh giá tình ảnh cơ cấu lại DNNN trong nửa đầu giai đoạn 2016-2020; mang ra các giải pháp cụ thể, mạnh mẽ hơn để hoàn thành mục đích cơ cấu lại DNNN trong các năm còn lại của công đoạn 2016-2020 theo Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
2. Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2015
Năm 2011, VN bắt đầu bước vào thực hiện plan tăng trưởng kinh tế – không gian 5 năm 2011-2015 theo Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI về tái cơ cấu nền kinh tế, gắn với đổi mới mô ảnh phát triển. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ vừa mới chỉ đạo các cơ quan tính năng tìm hiểu, thiết lập phương án tập trung vào 3 trụ cột chính: tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu nền tảng các đơn vị tín dụng và tái cơ cấu DNNN.
Công tác tái cơ cấu DNNN vừa mới được đẩy mạnh và đạt được hiệu quả tích cực, vượt bậc đối với những năm trước đây. Tháng 7-2012, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án tổng thể tái cơ cấu DNNN, trọng điểm là TĐKT, TCTNN giai đoạn 2011-2015. Việc triển khai Đề án được thực hiện đồng bộ từ hoàn thành thể chế, khung pháp lý, cơ chế, chính sách đến dựng lại content tái cơ cấu của từng DN và cụ thể hóa plan triển khai thực hiện. Trong công đoạn này, các ngành, các cấp từ Trung ương đến địa phương và các DN đã khai triển được nhiều nội dung quan trọng mà Đề án đặt ra [14, tr.52-56]. Những nội dung chính như sau.
Thứ nhất, hoàn thành cơ chế, chính sách thúc đẩy tái cơ cấu công ty nhà nước. Chính phủ và các bộ đang ban hành, sửa đổi, bổ sung khá đồng bộ cơ chế, chính sách về đổi mới tổ chức, hoạt động và cai quản DN 100% vốn nhà nước. Nhiều cơ chế, chính sách cần thiết cho việc đổi mới đơn vị thống trị, giám sát so với DNNN đã được ban hành. Trong đó có: chế độ giám sát, rà soát việc thực hiện plan, plan, mục đích, Nhiệm vụ được giao của DN; chế độ về giám sát, test, thanh tra đối với DNNN trong chấp hành pháp luật và tuân thủ các quy định của chủ sở hữu; điều lệ mẫu của doanh nghiệp trách nhiệm hữu hạn (TNHH) một member do Nhà nước kiểm soát sở hữu. Các quy định đó vừa mới phân định rõ hơn quyền, trách nhiệm, Nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, hội đồng thành viên các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước; đồng thời, vừa mới xác định rõ tính năng của bộ quản lý ngành là cơ quan đầu mối thực hiện các quyền, trách nhiệm, Nhiệm vụ của chủ sở hữu nhà nước (đối với DNNN, đặc biệt là so với các TĐKT, TCTNN), và là cơ quan chịu trách nhiệm trong việc đơn vị, hoạt động, giám sát, tra cứu, thanh tra thực hiện mục tiêu, nghĩa vụ sản xuất, kinh doanh, đầu tư tăng trưởng, thống trị, sử dụng, bảo toàn, phát triển vốn, nghiên cứu cán bộ quản lý và hiệu quả hoạt động của DNNN.
Để hoàn thiện một bước cơ chế, chính sách về hoạt động quản lý, tái cơ cấu, CPH DNNN, Thủ tướng Chính phủ ban hành các Chỉ thị về đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN; khắc phục chông gai, vướng đắt tiền, kiến nghị, xúc tiến sản xuất mua bán của DN. song song, Chính phủ ban hành các quyết định về một số nội dung thoái vốn, bán cổ phần và đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán của DNNN. Đây là văn bản pháp lý rất được phân khúc trông mong, góp phần thúc đẩy hơn việc thoái vốn nhà nước, gắn CPH với niêm yết, tạo cơ chế cho việc chuyển DNNN sự phát triển ty cổ phần trong điều kiện chưa thể phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO).
Năm 2014, Chính phủ vừa mới phê duyệt thêm 5 nghị định về điều lệ đơn vị và hoạt động của Tập đoàn Cao su Viet Nam, Tập đoàn Viễn thông quân đội, Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Tổng công ty Lương thực miền Nam, Tổng doanh nghiệp Đầu tư và mua bán vốn nhà nước (SCIC). Riêng Bộ Thông tin và mạng chưa trình Chính phủ phê duyệt Điều lệ đơn vị và hoạt động của Tập đoàn Bưu chính viễn thông VN. Thủ tướng Chính phủ hoàn thiện phê duyệt Đề án tái cơ cấu các TĐKT, TCTNN theo thẩm quyền. Các bộ, ngành địa phương cũng hoàn tất việc phê duyệt Đề án tái cơ cấu các Tổng công ty (TCT) trực thuộc, ngoại trừ Bộ Quốc Phòng còn chưa phê duyệt Đề án tái cơ cấu của 14 TCT [1, tr.2]. Bộ Tài Chính ban hành 03 Thông tư về: chỉ dẫn xử lý tài chính và xác định trị giá DN khi thực hiện chuyển DN 100% vốn nhà nước thành đạt ty cổ phần; quy chế hoạt động của người đại diện theo ủy quyền đối với phần vốn nhà nước đầu tư vào DN; chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại SCIC. Bộ Nội Vụ thường xuyên tìm hiểu tiếp thụ, hoàn chỉnh dự thảo quy định về người giữ chức danh cai quản tại DN 100% vốn nhà nước và DN mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.
Thứ hai, cổ phần hóa DNNN và thoái vốn nhà nước. Sau công cuộc CPH, tỉ lệ DNNN đã được giảm mạnh từ 5.655 DN năm 2001 xuống còn trên 1.300 DN 100% vốn nhà nước tính đến cuối năm 2011 (không kể các doanh nghiệp nông, lâm, trường quốc doanh) [7, tr.47]. Bước sang năm 2012, công tác tái cơ cấu DNNN được đẩy mạnh một bước theo Đề án tái cơ cấu DNNN giai đoạn 2011-2015 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo số liệu báo cáo của các bộ thống trị ngành, các ủy ban nhân dân cấp tỉnh, tính đến hết năm 2013, cả nước còn có 796 DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Trong đó, có 8 TĐKT; 100 Tổng doanh nghiệp nhà nước (TCTNN) (không gồm có TCT Công nghiệp tàu thủy Việt Nam); 25 doanh nghiệp TNHH một thành viên hoạt động theo mô hình doanh nghiệp mẹ – doanh nghiệp con; 309 doanh nghiệp TNHH một thành viên độc lập hoạt động trong ngành cung ứng dịch vụ, sản phẩm công ích; 543 công ty TNHH một member độc lập hoạt động sản xuất mua bán thương mại [3, tr.1].
Trên cơ sở tiến hành sơ kết 3 năm thực hiện tái cơ cấu DNNN giai đoạn 2011-2013 và đặt ra Nhiệm vụ cho các năm 2014-2015, Thủ tướng Chính phủ đang ban hành chỉ thị về đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN. Theo các phương án sắp xếp, tái cơ cấu DNNN được phê duyệt, trong 2 năm 2014-2015, cả nước phải hoàn thành sắp đặt 479 DN (trong đó: CPH 432 DN; bán, giao, giải thể, phá sản 22 DN; sáp nhập, hợp nhất 25 DN). Trong số 432 DN CPH, đã có 390 DN thành lập ban chỉ đạo, 288 DN đã dựng lại trị giá DN, 175 DN đang có quyết định công bố giá trị DN, 143 DN đã CPH. Trong số các DN đã hoàn thiện CPH có: 1 TĐKT (Tập đoàn Dệt May Việt Nam), 16 TCTNN (11 TCT thuộc Bộ Giao thông vận chuyển, 2 TCT thuộc Bộ Công Thương, 2 TCT thuộc Bộ thiết lập và 1 TCT thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn). Tính đến 25-12-2014, cả nước vừa mới sắp xếp được 167 doanh nghiệp, trong đó CPH 143 DN, chuyển 01 DN thành đạt ty TNHH 2 thành viên trở lên, giải thể 03 DN, bán 03 DN, sáp nhập 14 DN [1, tr.3].
Năm 2014, theo số liệu tổng hợp của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, có 76 DN vừa mới bán đấu giá cổ phần lần đầu trên Sở Giao dịch chứng khoán và tại 40/95 doanh nghiệp chứng khoán. Trong đó, có 64 DN đã thu tiền bán cổ phần, 12 DN đã tổ chức đấu giá thành cổ phần nhưng chưa đến thời hạn thu tiền. Tính chung trong số 64 DN đang thu tiền bán đấu giá cổ phần, bán được gần 49% số cổ phần theo kế hoạch chào bán; thu về 5.115 tỷ đồng, bằng 66% kế hoạch (7.740 tỷ đồng).
Chính phủ cũng đã phê duyệt gần 70% số đề án tái cơ cấu của các TĐKT, TCTNN theo các mục đích, định dạng vừa mới đề ra (69/109 đề án). Trong đó, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án của 20/21 TĐKT, TCTNN; quyết định dừng thí điểm mô ảnh TĐKT so với 2 tập đoàn trong ngành nghề thiết lập và Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam. Các bộ phê duyệt 39 đề án, các địa phương phê duyệt 10 đề án của các TCTNN trực thuộc.
Trên cơ sở các phương án, đề án đang được phê duyệt, các bộ, ngành, địa phương, các TĐKT, TCTNN tích cực khai triển thực hiện với mục đích đến năm 2015 đưa số DNNN hiện có từ 1.254 DN xuống còn 692 DN, tiến tới năm 2020, cơ bản các DNNN sẽ được CPH, Nhà nước chỉ còn giữ lại khoảng 200 DN hoạt động trong ngành độc quyền nhà nước, công ích, an ninh quốc phòng. đồng thời, tạo ra những DNNN có cơ cấu hợp lý, có sức cạnh tranh cao, hội tụ vào lĩnh vực, ngành nghề then chốt, phân phối hàng hóa, dịch vụ công ích thiết yếu cho không gian và quốc phòng, an ninh, sử dụng nòng cốt để kinh tế nhà nước thực hiện được vai trò chủ đạo, là lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước định dạng, điều tiết nền kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô [12, tr.28].
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu và trong nước còn khó khăn (có nhiều biến động, đặc biệt vào những tháng cuối năm 2014, đầu năm 2015, giá dầu giảm sâu liên tục, k theo quy luật; vừa mới tác động lớn đến ổn định nền kinh tế), kết quả tái cơ cấu DNNN giống như trên là chăm chỉ, nỗ lực rất lớn. Nhiều bộ (Giao thông vận chuyển, Nông nghiệp và phát triển nông thôn, xây dựng, kiến thức – Thể thao và Du lịch…), tp Hà Nội, Tp Sài Gòn, Hà Tĩnh, Thái Bình, Tập đoàn Hóa chất, Dệt May, TCT Hàng k, TCT Hàng hải… đang tích cực chỉ đạo, thực hiện các biện pháp mạnh mẽ, cương quyết, sáng tạo thêm vào với quy định của pháp luật, đạt kết quả tốt đối với yêu cầu đặt ra.
Về thoái vốn nhà nước của các TĐKT, TCTNN, tính đến ngày 25-12-2014, cả nước đã thoái được 6.076 tỷ đồng (theo giá trị sổ sách) tại 233 DN, thu về 8.002 tỷ đồng, bằng 1,3 lần mệnh giá. số tiền thoái được trong lĩnh vực: chứng khoán là 204 tỷ đồng; bảo hiểm là 297 tỷ đồng; bđs là 185 tỷ đồng; tài chính là 1.489 tỷ đồng; bank là 1.308 tỷ đồng; bán phần vốn nhà nước tại các DN không cần nắm giữ là 4.519 tỷ đồng (chiếm 56% tổng số tiền thoái) [1, tr.5]. Tuy số vốn thu được từ thoái vốn là khá cao (gấp 3 lần so với năm 2013), nhưng đối với số vốn cần thoái thì tiến độ như trên là chậm và thấp đối với yêu cầu đặt ra. Hệ quả đó, một phần là do tình hình kinh tế trong nước chông gai, thị trường chứng khoán chưa hồi phục mạnh; phần nữa là do các khoản đầu tư ngoài lĩnh vực của DN có hiệu quả thấp, một số thua lỗ, nên vẫn khó thu hút được các nhà đầu tư kế hoạch.
Một số tổ chức, địa phương triển khai thoái vốn đạt kết quả cao. gợi ý, Tập đoàn Than – Khoáng sản thu về 1.732 tỷ đồng; Tập đoàn Bưu chính viễn thông VN thu về 151 tỷ đồng; Tập đoàn Cao su Việt Nam thu về 523 tỷ đồng; SCIC đã bán hết vốn nhà nước tại 27 công ty cổ phần, thu về gần 2.017 tỷ đồng; Bộ thiết lập thoái vốn 37 doanh nghiệp trực thuộc tại 11 TCT thu về 1.321 tỷ đồng; Bộ Giao thông vận tải thoái vốn 52 công ty trực thuộc tại 7 TCT thu về 595 tỷ đồng; tp Sài Gòn thoái vốn nhà nước tại 27 công ty cổ phần, thu về gần 318 tỷ đồng. tuy nhiên, luôn luôn còn nhiều TCT, địa phương chưa hoàn tất việc thoái vốn nhà nước đầu tư ngoài ngành nghề hoặc tại những DN mà Nhà nước k cần nắm giữ.
Thứ ba, triển khai tái cơ cấu các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước theo các nội dung đã được phê duyệt. Các TĐKT, TCTNN đã tập hợp xác định lại mục đích, nghĩa vụ, sử dụng rõ vai trò, vị trí của từng TĐKT, TCTNN trong nền kinh tế; kiểm tra, xác định lại ngành nghề, ngành mua bán, loại bỏ các ngành, ngành ít hoặc k liên quan để tập trung vào lĩnh vực, nghề kinh doanh chính. Tập đoàn Dầu khí VN tập hợp vào 5 lĩnh vực, ngành chính, trong đó ngành kinh doanh chính là search, khảo sát và khai thác dầu khí. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Viet Nam tụ họp vào ngành nghề sản xuất chính gồm than, khoáng sản, điện, vật liệu nổ công nghiệp, cơ khí mỏ. Tổng công ty Cà phê Viet Nam định hình ngành kinh doanh chính là trồng, sản xuất, tái chế và kinh doanh cà phê. Tổng công ty Hàng hải tập trung vào 3 ngành nghề kinh doanh chính là vận tải biển, khai thác cảng biển và dịch vụ hàng hải…
Trên cơ sở mục tiêu, nghĩa vụ, các TĐKT, TCTNN tổ chức lại sản xuất, kinh doanh, tái cơ cấu các công ty member theo hướng chuyên môn hóa, phân công, hợp tác, không dàn trải, tránh cạnh tranh nội bộ, sáp nhập, hợp nhất các công ty thành viên mua bán cùng lĩnh vực, nghề. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Viet Nam tiếp nhận 6 doanh nghiệp con sản xuất than và chuyển biến thành chi nhánh của Tập đoàn, cổ phần hóa 3 doanh nghiệp thành viên. Tổng doanh nghiệp Giấy Việt Nam cổ phần hóa 4 doanh nghiệp lệ thuộc, chuyển viện tìm hiểu thành doanh nghiệp khoa học công nghệ, chuyển Trường Cao đẳng thuộc Tổng công ty về trực thuộc Bộ Công Thương. Tổng doanh nghiệp truyền thông đa phương tiện đang hoàn thiện sáp nhập 3 công ty con vào doanh nghiệp mẹ. Tổng công ty Thuốc lá Viet Nam vừa mới chuyển 01 doanh nghiệp con thành chi nhánh Tổng doanh nghiệp…
Các TĐKT, TCTNN thiết lập phương án tài chính để khai triển ngành nghề, ngành mua bán chính, đồng thời cũng thiết lập các phương án phù hợp với tình ảnh thực tế của doanh nghiệp để xử lý tồn tại về tài chính. đồng thời, các TĐKT, TCTNN chủ động bán vốn, chuyển vốn hoặc search đối tác để thoái vốn thích hợp với đặc điểm, điều kiện và tình hình của doanh nghiệp. Tính đến ngày 30-09-2013, các TĐKT, TCTNN thoái hơn 4.164 tỷ đồng trên tổng số tài nguyên đầu tư ra ngoài lĩnh vực, ngành mua bán chính là 21.796,8 tỷ đồng. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tái cơ cấu Tổng công ty Tài chính cổ phần dầu khí VN theo hướng hợp nhất với ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Tây và thoái vốn theo lộ trình. Một số doanh nghiệp (như Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, Tổng công ty Rau quả nông sản…) kết hợp với công ty kinh doanh nợ (DATC) để giải quyết các khoản nợ tồn đọng của công ty.
bên cạnh đó, trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước chưa có dấu hiệu hồi phục, việc tái cơ cấu về tài chính và thoái vốn đầu tư ngoài ngành nghề còn khó khăn. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam đã hai lần tổ chức đấu giá thành cổ phần nhưng chưa thành công; Tập đoàn Hoá chất VN chưa thoái được vốn đầu tư ngoài ngành nghề do giá phân khúc của cổ phiếu thấp hơn đối với giá tối thiểu được phê duyệt…
Nhằm sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện nền tảng quy chế quản lý nội bộ, các TĐKT, TCTNN tiến hành tra cứu việc xây dựng, khai triển thực hiện các quy chế, quy định về giám sát, rà soát, thanh tra, đánh giá hiệu quả; vận dụng các chính sách quản trị nhân sự hiện đại; sắp đặt lại lao động, khắc phục lao động dôi dư trong quá trình tái cơ cấu.
Cùng với công cuộc tái cơ cấu từng TĐKT, TCTNN, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh việc CPH DNNN. “Nhiều công ty vừa mới thực hiện dựng lại giá trị công ty, thiết lập phương án CPH để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, như Tập đoàn Dệt may VN, Tổng công ty Hàng k Viet Nam, các tổng công ty trực thuộc Bộ thiết lập, Bộ Giao thông vận chuyển, Bộ Nông nghiệp và tăng trưởng nông thôn,… Một số đơn vị triển khai CPH tích cực, kết quả, như Bộ Giao thông vận tải (25 doanh nghiệp), Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng (3 doanh nghiệp)” [12, tr.29].
Thứ tư, đổi mới, sắp xếp nông, lâm trường quốc doanh. Cùng với bố trí các DNNN, việc sắp xếp các nông, lâm trường quốc doanh vừa mới được khai triển mạnh mẽ từ năm 2003 theo trí não Nghị quyết số 28/NQ-TW ngày 16-6-2003 của Bộ Chính trị. Để cụ thể hóa Nghị quyết số 28/NQ-TW, Chính phủ đang ban hành các Nghị định số 170/2004/NĐ-CP ngày 22-9-2004 về sắp xếp, đổi mới và phát triển nông trường quốc doanh và Nghị định số 200/2004/NĐ-CP ngày 03-12-2004 quy định về bố trí, đổi mới và tăng trưởng nông trường quốc doanh. kết quả thực hiện sắp xếp, đổi mới và phát triển nông trường quốc doanh đã sử dụng giảm đáng kể số lượng các nông, lâm trường và cơ bản được chuyển biến sang mô hình đơn vị công ty TNHH một thành viên, công ty cổ phần. Tính đến thời điểm 30-6-2013, cả nước có 145 DN nông nghiệp gồm 2 công ty TNHH một thành viên và 3 công ty cổ phần; có 91 nông trường quốc doanh được chuyển đổi thành Ban thống trị rừng, đây là các đơn vị sự nghiệp công ích; có 14 DN được giải thể trong công cuộc sắp đặt lại.
Năm 2013, Chính phủ vừa mới đơn vị tóm lại 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 28/NQ-TW để phân tích việc thực hiện sắp xếp, đổi mới nông, lâm trường, việc thí điểm cổ phần hóa vườn cây, rừng trồng, đàn gia súc gắn với cổ phần hóa cơ sở tái chế, mô hình hoạt động của các nông, lâm trường sau khi biến đổi ở một số địa phương, tổ chức cũng như việc quản lý dùng đất trong các nông, lâm trường quốc doanh.
Bộ Chính trị đã tán đồng với những nhận định, đánh giá về thực trạng, kết quả sắp xếp, phương hướng, nghĩa vụ trong công đoạn kế tiếp và nhất trí ban hành nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 28/NQ-TW tiếp tục sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp. Trên cơ sở đó, Chính phủ tiếp tục triển khai kết quả hơn việc sắp đặt các công ty thuộc khu vực này.
3. hiệu quả cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước trong nửa đầu công đoạn 2016-2020
Bước vào giai đoạn 2016-2020, Việt Nam đẩy mạnh cơ cấu lại biến động với các DNNN có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, mua bán đa ngành nghề, tài chính khó khăn. thành ra, Nhiệm vụ cơ cấu lại DNNN ngày càng nặng nề hơn. mục tiêu cơ cấu lại DNNN đến năm 2020 là giảm số lượng xuống còn gần 200 DN (giảm 50% tỉ lệ tại thời điểm 2015); đồng thời cơ bản hoàn thành việc giải quyết các tồn tại về tài chính, lao động dôi dư của khu vực DNNN. Trong 2 năm đầu giai đoạn 2016-2020, công tác cơ cấu lại DNNN đang đạt được những hiệu quả đáng kể giống như sau.
Thứ nhất, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang ban hành một số cơ chế, chính sách quan trọng để hoàn thành khung khổ luật pháp, tháo gỡ chông gai vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN nhằm thực hiện chủ trương Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng kiềm hãm XII về liên tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả công ty nhà nước. Chính phủ giao Bộ kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài Chính xây dựng Đề án thành lập cơ quan mới chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu vốn tại DN. Tháng 2-2018, Chính phủ đã chính thức phê duyệt thành lập Ủy ban cai quản vốn nhà nước tại DN2. Việc thành lập cơ quan quản lý nhà nước riêng, độc lập và chịu trách nhiệm về quyền sở hữu tại DN sẽ tách quyền chủ sở hữu ra khỏi các bộ, ngành. Để triển khai thực hiện Luật thống trị, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN, Chính phủ ban hành Nghị định số 32/2018/NĐ-CP ngày 08-3-2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 91/2005/NĐ-CP ngày 13-10-2015 của Chính phủ về đầu tư vốn nhà nước vào DN và cai quản, sử dụng vốn, tài sản tại DN. Trong đó, các quy định về chuyển nhượng vốn nhà nước tại doanh nghiệp cổ phần và doanh nghiệp TNHH hai thành viên trở lên có nhiều điều chỉnh, bổ sung (như: quy tắc, bí quyết chuyển nhượng vốn nhà nước hoặc vốn của DNNN đầu tư tại DN không giống, định hình giá khởi điểm khi thực hiện chuyển nhượng vốn nhà nước hoặc vốn của DNNN đầu tư tại DN khác, thẩm quyền quyết định chuyển nhượng vốn nhà nước hoặc vốn của DNNN đầu tư tại doanh nghiệp cổ phần, doanh nghiệp TNHH hai thành viên trở lên, quy định trách nhiệm của người đại diện vốn nhà nước trong việc thu cổ tức, doanh số được chia vào chi phí nhà nước…). Thủ tướng Chính phủ vừa mới phê duyệt Đề án cơ cấu lại của 5 tập đoàn gồm Điện lực Việt Nam, Than – Khoáng sản, Bưu chính viễn thông VN, Hóa chất VN, Công nghiệp Viễn thông quân đội; hai tổng công ty gồm: Đầu tư và mua bán vốn nhà nước, Lương thực miền Bắc; song song phê duyệt mục lục các DN thực hiện sắp đặt, cơ cấu lại giai đoạn 2017-2020 của Tập đoàn Dầu khí VN [2, tr.2]. Chính phủ ban hành Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17-8-2017 chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu DNNN về SCIC công đoạn từ 2017-2020 là 62 DN (năm 2017 là 04 DN, năm 2018 là 55 DN, năm 2019 là 03 DN). Theo báo cáo của Bộ Tài Chính, năm 2017 có 24/62 DN đang chuyển giao về SCIC với số tài nguyên nhà nước là 10.460 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2018, SCIC tiếp nhận được 03 DN [2, tr.5]. đủ nội lực thấy, việc Chính phủ kịp thời ban hành những văn bản quy phạm pháp luât, cơ chế, chính sách mới này vừa mới tháo gỡ được cơ bản những chông gai, vướng sang chảnh, vừa đẩy mau tiến độ CPH, thoái vốn, vừa đảm bảo công tác này ngày càng chặt chẽ, công khai, minh bạch hơn, tối đa hóa ích lợi của Nhà nước.
Thứ hai, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt đưa ra mục lục các DNNN phải tiến hành CPH, thoái vốn theo lộ trình. Theo số liệu đo đạt, lũy kế đến tháng 7-2017, có 26 DN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH. Trong đó, 7/47 DN thuộc mục lục DNNN hoàn thiện CPH năm 20173. Số còn lại thực hiện theo Quyết định phê duyệt giai đoạn 2011-2016. Tổng giá trị thực tiễn của 26 DN vừa mới được phê duyệt phương án CPH là 71.880 tỷ đồng, trong đó giá trị thực tiễn phần vốn nhà nước tại DN là 18.368 tỷ đồng. Theo phương án CPH được phê duyệt, vốn điều lệ của 26 DN là 22.633 tỷ đồng, trong đó Nhà nước nắm giữ 11.063 tỷ đồng, bán cho nhà đầu tư chiến lược 6.528 tỷ đồng, bán cho người lao động 156 tỷ đồng, tổ chức công đoàn 16 tỷ đồng, số lượng cổ phần bán đấu giá công khai là 4.869 tỷ đồng [11, tr.2]. Tính đến hết 6 tháng đầu năm 2018, Chính phủ vừa mới phê duyệt CPH 19 DN (bằng 86,2% so với cùng kỳ năm 2017). Theo phương án được phê duyệt, vốn điều lệ của 19 DN này là 22.026,38 tỷ đồng, trong đó nhà nước nắm giữ 12.957,22 tỷ đồng (chiếm 58,83% tổng vốn điều lệ), bán cho người lao động 112,34 tỷ đồng (chiếm 0,51% vốn điều lệ), bán cho nhà đầu tư bên ngoài DN 8.955,47 tỷ đồng (chiếm 40,66% vốn điều lệ). Tổng giá trị của 19 DN là 40.672,09 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 23.084,23 tỷ đồng [2, tr.3]. tuy nhiên, có 16 DN4 đã IPO và bán cho cổ đông plan (8 DN phê duyệt phương án năm 2017, 8 DN của năm 2018), thu về 22.457,29 tỷ đồng [2, tr.3].
Về thoái vốn, Bộ Tài Chính giải thích, tính đến tháng 7 năm 2017, các DN vừa mới thoái được 3.693 tỷ đồng, thu về 15.770 tỷ đồng (bao gồm cả các khoản thoái vốn trong năm 2016 các DN mới báo cáo trong 7 tháng đầu năm 2017). Trong đó, thoái vốn tại 05 lĩnh vực nhạy cảm đạt 103 tỷ đồng, thu về 103 tỷ đồng. Ngoài 05 ngành nghề nhạy cảm, thoái vốn đầu tư ở DN không giống đạt 2.195 tỷ đồng, thu về 3.428 tỷ đồng. so với SCIC, tổ chức đang bán vốn tại 20 DN với giá trị là 1.394 tỷ đồng, thu về 12.238 tỷ đồng (trong đó bao gồm cả số thoái vốn trong năm 2016 của Vinamilk5) [11, tr.2]. Theo số liệu của Ban Chỉ đạo Đổi mới và tăng trưởng DN, đến hết tháng 6-2018, đã thoái vốn nhà nước được 42 DN, với giá trị sổ sách 1.813 tỷ đồng, thu về 5.598 tỷ đồng (gấp 3,08 lần giá trị sổ sách), trong đó 10 DN thuộc mục lục thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg. giống như vậy, tổng thu từ CPH, thoái vốn trong 6 tháng đầu năm 2018 đạt 28.055,29 tỷ đồng, trong đó thu từ CPH là 22.457,29 tỷ đồng, thu từ thoái vốn là 5.598 tỷ đồng. Lũy kế từ năm 2016 đến nay, tổng số thu từ CPH, thoái vốn đạt khoảng 198.000 tỷ đồng (năm 2016 là 30 nghìn tỷ; năm 2017 là 140 nghìn tỷ và năm 2018 là 28 ngàn tỷ đồng). Theo Nghị quyết của Quốc hội, tổng số thu từ CPH, thoái vốn DN nộp vào chi phí công đoạn 2016-2020 phải đáp ứng tối thiểu 250.000 tỷ đồng. Tính đến nay, lũy kế từ năm 2016 đến hết tháng 6-2018 đã thực hiện chuyển từ Quỹ support bố trí và phát triển DN về chi phí nhà nước là 115.000 tỷ đồng, đạt 46% plan cả công đoạn 2016-20206 [2, tr.4].
Thứ ba, tính đến thời điểm hiện giờ, Chính phủ đã phê duyệt hầu hết các phương án tổng thể sắp đặt, đổi mới doanh nghiệp nông, lâm nghiệp của các bộ, ngành nghề, địa phương, tập đoàn, TCTNN (bao gồm 249 DN phải thực hiện sắp xếp theo quy định; còn 01 địa phương là Tp Hà Nội chưa phê duyệt). Thực hiện sắp đặt lại 160/249 tổ chức. Trong đó: 78 tổ chức theo hình thức Nhà nước tiếp tục duy trì giữ 100% vốn điều lệ; 42 DN hoàn thiện phương án CPH; 12 DN chuyển thành công ty TNHH hai thành viên trở lên; 23 DN vừa mới được phê duyệt phương án giải thể; 5 DN chuyển thành Ban cai quản rừng [2, tr.4].
4. Những chủ đề đặt ra đối với việc cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước ở VN cho đến nay
bây giờ, chủ trương tái cơ cấu DNNN mới chỉ được thể hiện ở các nghị quyết của Đảng, cụ thể hóa ở các văn bản dưới luật của Chính phủ. Công tác CPH, thoái vốn cũng còn thiếu cơ sở luật định (ở nhiều nước trên toàn cầu, để thực hiện cải phương pháp DNNN, họ ban hành Luật Tư nhân hóa). bên cạnh đó, Chính phủ ban hành nhiều văn bản với các quy định mới về CPH, thoái vốn nhà nước theo hướng chặt chẽ hơn, bảo đảm tối đa ích lợi của Nhà nước, mà chưa kịp có văn bản tut cụ thể nên các địa phương, DNNN gặp vướng mắc, lúng túng trong quá trình khai triển thực hiện. có thể nêu những vấn đề đã đặt ra so với việc cơ cấu lại công ty nhà nước như sau.
Thứ nhất, trong tiến trình CPH, thoái vốn nhà nước tại DN, có một số văn bản chỉ dẫn chưa được các bộ, ngành ban hành để tháo gỡ vướng mắc kịp thời. Đó là các quy định mới tại các Nghị định 126/2017/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 01-01-2018 nhưng đến nay mới có Bộ Tài Chính ban hành thông tư hướng dẫn; các bộ, cơ quan: Tài nguyên và hoàn cảnh, Lao động – Thương binh và thế giới, ngân hàng nhà nước, Bảo hiểm không gian chưa hướng dẫn), Nghị định 32/2018/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 01-5-2018 đến nay chưa có hướng dẫn). Theo Nghị định 126/2017/NĐ-CP, một số DN k bán được cổ phần cho cổ đông plan theo phương án được duyệt vì đã quá thời hạn 4 tháng sau IPO, như các Tổng công ty: Dầu, Điện lực dầu khí, Lọc hóa dầu Bình Sơn, Becamex Bình Dương [2, tr.8]. Các DN này phải thực hiện lại một số nội dung, công đoạn trong quá trình CPH, điều đó khiến thời gian CPH kéo dài.Nghị định 32/2018/NĐ-CP yêu cầu xác định giá trị kiến thức, lịch sử, bề dầy truyền thống, dựng lại trị giá quyền dùng đất so với đất thuê trả tiền hàng năm… Khi thiết lập phương án, tổ chức thực hiện nghị định này, các tổ chức còn lúng túng, thiếu sự thống nhất. Trên thực tế, các DN tiến hành CPH đang phải test thực hiện lại một số nội dung, công đoạn và cho nên khiến thời gian CPH dẫn dài hơn plan.
Thứ hai, việc phê duyệt phương án sử dụng đất của DN CPH ở các địa phương khai triển chậm chạp, thời gian thực hiện kéo dài. Theo quy định mới hiện giờ thì các DN CPH phải test, phê duyệt phương án sử dụng đất trước khi thực hiện dựng lại giá trị DN, trong khi việc phê duyệt phương án sử dụng đất của DN CPH ở các địa phương (đặc biệt là tại các Tp to giống như Tp Hà Nội, Tp Hồ Chí Minh) gặp không ít khó khăn. Một số địa phương chưa kiên quyết trong việc thu hồi, xử lý đất đai của các DN dùng đất không đúng mục đích, vi phạm pháp luật về đất đai. Nhiều DNNN có quy mô to, đất đai nhiều, phạm vi hoạt động rộng, tình hình tài chính khó khăn dẫn đến việc dựng lại trị giá DN, Kiểm toán Nhà nước tiến hành kiểm toán kết quả xác định giá trị DN để CPH, thoái vốn, IPO gặp nhiều chông gai.
Thứ ba, việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu về SCIC, tải ký giao dịch trên sàn chứng khoán, chấp hành chế độ báo cáo chưa được thực hiện nghiêm túc, quyết liệt ở một số bộ, ngành nghề, địa phương, TĐKT, TCTNN. Ngày 15-8-2017, Bộ Tài Chính đã công khai danh sách 747 DN chưa tải ký giao dịch, niêm yết trên phân khúc chứng khoán. Theo báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ngày 30-3-2018, tính đến hết quý I năm 2018, đang có 139 DN niêm yết và đăng ký giao dịch trên Upcom7; 72 DN chưa đăng ký giao dịch, niêm yết; 23 DN đang hủy đăng ký doanh nghiệp đại chúng [2, tr.7].
Thứ tư, sức ép thực hiện tiến độ CPH, thoái vốnDNNN theo plan đang được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt công đoạn 2016-2020 là rất lớn. Theo kế hoạch đặt ra, năm 2018 phải hoàn thiện CPH 85 DN (bao gồm 21 DN thuộc danh mục năm 2017 chuyển sang và 64 DN thuộc mục lục năm 2018). Đến nay mới CPH được 19 DN (trong đó có 3 DN: doanh nghiệp nơi đô thị An Giang, doanh nghiệp Truyền ảnh cáp, công ty Thương mại dầu khí Đồng Tháp thuộc danh mục CPH năm 2018). Cũng theo plan năm 2018, tp hcm phải thực hiện CPH 39 DN, thành phố Hà Nội phải thực hiện CPH 11 DN (lần lượt chiếm 61% và 17,1% kế hoạch CPH năm 2018 của cả nước), nhưng cho đến nay chưa CPH được DN nào. Tiến độ thoái vốn nhà nước tại DN diễn ra rất chậm so với plan. Theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg thì năm 2017 có 135 DN phải thực hiện thoái vốn, nhưng chỉ thoái vốn được 17 DN. Năm 2018, có 181 DN phải thực hiện thoái vốn, nhưng đến nay mới thực hiện được 10 DN [2, tr.7]. giống như vậy, năm 2018, yêu cầu tỉ lệ 181 DN phải thực hiện thoái vốn (nghĩa là mỗi tháng phải thoái vốn tại hơn 15 DN, chưa kể số lượng DN thoái vốn tại SCIC thực hiện theo kế hoạch riêng) đang trở thành áp lực lớn trong công cuộc cơ cấu lại DNNN. Một trong những nguyên nhân sử dụng cho tiến độ CPH, thoái vốn nhà nước chậm là do người đứng trên đỉnh DN phải CPH, cũng giống như các cơ quan đại diện chủ sở hữu TĐKT, TCTNN chưa nghiêm túc, chưa làm đúng chỉ đạo của Chính phủ về CPH, thoái vốnDNNN; chưa chủ động theo thẩm quyền hoặc tham vấn, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ các vướng mắc, nguy cơ trong CPH, thoái vốn; còn tâm lý thận trọng, không dám làm, chờ đợi để chuyển giao nghĩa vụ cho Ủy ban cai quản vốn nhà nước tại DN.
5. giải pháp đẩy mạnh cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước đến năm 2020
hiệu quả đạt được của cơ cấu lại DNNN trong thời gian qua cho thấy, có sự nỗ lực rất lớn của các lĩnh vực, các cấp từ Trung ương tới địa phương và doanh nghiệp. ngoài ra, tỉ lệ DNNN cần phải sắp xếp, CPH, thoái vốn nhà nước theo Đề án cơ cấu lại công đoạn 2016-2020 luôn luôn còn nhiều. Để thực hiện có kết quả các content mà Đề án cơ cấu lại DNNN đề ra, cần tụ hội vào những giải pháp sau.
Thứ nhất, Chính phủ cần hoàn thành cơ chế, chính sách bố trí, CPH, thoái vốn nhà nước theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về liên tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN (Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 03-6-2017). Theo đó, các bộ, cơ quan theo chức năng, nghĩa vụ được giao cần đẩy mau việc hoàn thiện các văn bản pháp luật để trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành đa số và đúng tiến độ các cơ chế, chính sách và đề án cơ cấu lại DNNN năm 2017 chưa hoàn thành, các DN theo kế hoạch năm 2018 và các năm tiếp theo. Bộ Tài Chính cần sớm ban hành Thông tư chỉ dẫn thi hành Nghị định số 32/2018/NĐ-CP về đầu tư vốn nhà nước vào DN và thống trị, sử dụng vốn, tài sản tại DN; đồng thời ban hành quy chế mẫu về bán đấu giá cổ phần để các DNNN thực hiện một hướng dẫn thống nhất, từ đó đẩy mau tốc độ CPH, thoái vốn, vừa đảm bảo sự chặt chẽ, công khai minh bạch. Bộ Tài nguyên và hoàn cảnh, Bộ Lao động, Thương binh và không gian, Bộ plan và Đầu tư, bank nhà nước VN, Bảo hiểm thế giới Viet Nam, Kiểm toán nhà nước cần nhanh chóng check và ban hành các thông tư hướng dẫn Nghị định 126/2017/NĐ-CP ngày 16-11-2017 về chuyển DNNN và doanh nghiệp TNHH một thành viên do DNNN đầu tư 100% vốn điều lệ sự phát triển ty cổ phần. Việc ban hành thông tư chỉ dẫn một hướng dẫn cụ thể so với Nghị định 126 này sẽ tháo gỡ được các chông gai, vướng đắt tiền, tạo điều kiện thuận lợi thực hiện IPO so với các DN đã được Thủ tướng Chính phủ, cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH; đặc biệt là, trong trường hợp DN CPH có cổ đông chiến lược sẽ kịp thời bán cổ phần trong thời hạn 4 tháng theo Nghị định 126. Việc chậm trễ tạo lập cơ chế, chính sách, ban hành thông tư hướng dẫn các Nghị định kịp thời để tháo gỡ khó khăn, vướng đắt tiền trong tiến trình thực hiện sẽ cản trở nỗ lực công cuộc cơ cấu lại, CPH, thoái vốn doanh nghiệp.
Thứ hai, căn cứ Đề án cơ cấu lại DNNN giai đoạn 2016-2020 vừa mới được Chính phủ, các cấp có thẩm quyền phê duyệt, các bộ quản lý ngành, các ủy ban nhân dân cấp tỉnh cần đẩy nhanh tiến độ CPH, thoái vốn nhà nước theo đúng kế hoạch đề ra. Bộ Tài Chính cần chủ trì, hòa hợp với Bộ plan và Đầu tư, Ban Chỉ đạo Đổi mới và phát triển DN theo dõi, đôn đốc theo tuần, tháng, quý so với các ngành nghề, địa phương, TĐKT, TCTNN (thậm chí cử cán bộ tham dự Ban Chỉ đạo CPH tại DN), kịp thời giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, chỉ dẫn một cách cụ thể trong công cuộc thực hiện CPH, thoái vốn nhà nước. ngoài ra, Chính phủ cần tăng trưởng cường việc sử dụng rõ trách nhiệm người đứng đầu DN trong việc lập đề án cơ cấu lại DN, khai triển đúng tiến độ CPH, thoái vốn.
Trên thực tiễn cho thấy, nếu cơ quan đại diện chủ sở hữu chấp hành nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, có sự support của các bộ, ngành nghề, trên cơ sở đề xuất xử lý vướng sang chảnh của DN, thì tiến độ CPH, thoái vốn sẽ được đảm bảo theo đúng kế hoạch. Theo số liệu thống kê, trong quý I năm 2018, vừa mới tiến hành IPO sự phát triển một số DN to của Tập đoàn Cao su, Tổng doanh nghiệp Lương thực miền Nam, Tập đoàn Dầu khí quốc gia (Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn, Tổng công ty Dầu VN, Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam…) [6, tr.5]. Bộ xây dựng đẩy nhanh tiến độ CPH Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Viet Nam và Tổng công ty phát triển nhà và Đô thị; thực hiện thoái vốn tại các DN thuộc các danh mục thoái vốn năm 2018 theo quy định. Bộ Công Thương đã tập trung chỉ đạo CPH tại Tổng công ty giấy Việt Nam; thoái vốn tại các DN quy mô to thuộc Tập đoàn Xăng dầu, các Tổng công ty thiết lập và Công nghiệp VN, Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội, Máy động lực và Máy nông nghiệp…, và dự kiến sẽ hoàn thiện plan trong năm 2018 [2, tr.10].
Thứ ba, các cơ quan quản lý lĩnh vực cần sớm hoàn thiện Nghị định về chức năng, Nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ủy ban cai quản vốn nhà nước tại DN để Ủy ban khẩn trương đi vào hoạt động. Việc tuyển chọn, bổ nhiệm những người lãnh đạo Ủy ban thống trị vốn nhà nước tại DN cần thực hiện theo cơ chế cạnh tranh, công khai, minh bạch. Ủy ban cai quản vốn nhà nước tại DN sẽ được trao quyền trở thành cơ quan duy nhất quyết định và chịu trách nhiệm giải trình trong toàn bộ công cuộc CPH DNNN. song song, Ủy ban cai quản vốn nhà nước tại DN cần nhận vai trò điều hòa hợp lý các đợt IPO lớn để tránh thừa cung đột ngột khi mức độ hấp thu của đối tượng có hạn chế.
Thứ tư, Chính phủ cần thiết lập cơ chế cộng tác mua bán nợ tại các DN theo lộ trình thoái vốn nhà nước. Để khai triển thuận lợi hoạt động bán vốn của SCIC tại DN, góp phần đẩy mau công cuộc cơ cấu lại DNNN, SCIC cần đề xuất cơ quan quản lý nhà nước sớm ban hành văn bản tut các nội dung liên quan đến chuyển nhượng vốn nhà nước đầu tư tại DN (như mẹo định hình trị giá quyền sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, giá trị quyền sở hữu trí tuệ và tài sản vô ảnh khác). ngoài ra, Bộ Tài Chính cần sớm ban hành Thông tư mới thay thế Thông tư số 118/2014/TT-BTC tut chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về SCIC. Các DN SCIC tiếp nhận chuyển giao từ các bộ, các ủy ban nhân dân tỉnh, tp cần thực hiện chuyển giao ngay cả trong trường hợp DN chưa hoàn thiện việc quyết toán CPH tại thời điểm chuyển thành đạt ty cổ phần (như vừa mới được quy định tại Nghị định số 147/2017/NĐ-CP). SCIC cần đề xuất cho phép thiết lập cơ chế cộng tác mua bán nợ giữa SCIC và các tổ chức kinh doanh nợ trên thị trường (như doanh nghiệp TNHH một thành viên mua bán nợ Việt Nam (DATC). Nếu cơ chế này được xây dựng và thực thi, những khoản nợ xấu, nợ khó đòi tại các DN theo lộ trình thoái vốn của SCIC sẽ được xem xét, đàm phán để bán lại cho DATC. Điều này tạo điều kiện cho SCIC đẩy nhanh tiến trình bán vốn, kịp thời thu hồi vốn cho nhà nước, hoàn tất công cuộc CPH toàn bộ vốn nhà nước tại DN.
Thứ năm, các DN cần tiến hành xử lý tài chính và định hình trị giá DN trước khi CPH. Căn cứ vào mục lục DN thực hiện CPH đã được các cấp phê duyệt, DN cần chủ động thực hiện giải quyết các chủ đề về tài chính theo quy định hiện hành; đồng thời thiết lập trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về bố trí lại, xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước. Các DN cần thực hiện tổ chức kiểm kê, phân loại tài sản, gốc vốn dựng lại giá trị DN theo quy định tại Điều 13 Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16-11-2017 để lập báo cáo tài chính tại thời điểm DN CPH chuyển sang doanh nghiệp cổ phần. Việc đơn vị tư vấn định hình giá trị DN phải thực hiện dựng lại giá trị DN theo phương pháp tài sản quy định tại Mục 2, Chương III, Nghị định số 126/2017/NĐ-CP và chỉ dẫn cụ thể tại thông tư này; song song lựa chọn thêm các phương pháp xác định giá trị DN thích hợp theo quy định của pháp luật giá và thẩm định giá để định hình giá trị DN, đảm bảo mỗi DN CPH phải được áp dụng tối thiểu 2 công thức dựng lại giá trị DN không giống nhau, trình cơ quan đại diện chủ sở hữu nhìn thấy xét, quyết định. Tại thời điểm định hình trị giá DN, DN cần lập bảng kê dựng lại đúng tỉ lệ, tình trạng thực tiễn, chất lượng và giá trị của tài sản hiện có8 do DN đang thống trị và sử dụng; kiểm quỹ tiền mặt, đối chiếu số dư tiền send ngân hàng; dựng lại tài sản, tiền mặt thừa, thiếu đối với sổ kế toán; phân tích rõ nguyên nhân thừa, thiếu và trách nhiệm của những người có liên quan; định hình mức bồi thường theo quy định của luật pháp. công cuộc xử lý tài chính và dựng lại trị giá DN CPH phải chặt chẽ, công khai, minh bạch, đúng quy định của Nhà nước. Các tổ chức, cá nhân có liên quan khi thực hiện giải quyết tài chính và định hình trị giá DN k chấp hành đúng chế độ quy định, gây ra tổn thất hoặc thất thoát tài sản nhà nước thì phải chịu trách nhiệm hành chính, bồi thường vật chất hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật pháp [9, tr.12-13].
6. Kết luận giải
Việt Nam vừa mới quyết tâm đẩy mau tái cấu trúc nền kinh tế, gắn với chuyển đổi mô ảnh tăng trưởng, nhằm hướng tới một nền kinh tế phân khúc có nền móng luật pháp tiên tiến, bảo đảm cho tất cả các loại ảnh DN hoạt động bình đẳng, lành mạnh. bên cạnh đó, Chính phủ cũng đang tích cực đàm phán và ký kết tham dự các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới. Việc tham gia các FTA thế hệ mới sẽ mở ra cho nền kinh tế nói chung, cộng đồng DN nói riêng vận hội mới để hội nhập và phát triển. thành ra, việc tích cực đẩy nhanh tiến độ, hoàn thiện mục đích cơ cấu lại DNNN, trọng điểm là các TĐKT, TCTNN giai đoạn 2016-2020 có ý nghĩa cần thiết, khẳng định cam kết hội nhập sâu và toàn diện của VN với khu vực và thế giới.
Chú like
2 Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 3-2-2018 của Chính phủ về thành lập Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại DN. Ủy ban là cơ quan đại diện chủ sở hữu của Tổng doanh nghiệp Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) và 18 công ty mẹ các tập đoàn, tổng công ty thuộc diện Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc có cổ phần chi phối lâu dài. trị giá vốn ước tính của chủ sở hữu nhà nước tại 19 tập đoàn, tổng doanh nghiệp này tương đương 50% tổng trị giá vốn chủ sở hữu nhà nước tại các công ty nhà nước.
3 Bao gồm: Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp (Becamex), Tổng công ty Sông Đà, Tổng công ty Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp (IDICO), công ty THHH một member Dịch vụ truyền ảnh Viễn thông Viet Nam (VTC Broadcom), doanh nghiệp THHH một thành viên cấp nước Sóc Trăng, doanh nghiệp THHH một member công trình đô thị Sóc Trăng, doanh nghiệp THHH một thành viên kinh doanh nước sạch Hưng Yên.
4 Theo phương án CPH được phê duyệt, vốn điều lệ của 16 DN này là 136.205,37 tỷ đồng; Nhà nước nắm giữ 54,12%, người lao động nắm 0,52%, bán cho cổ đông bên ngoài là 45,36%. Trong đó, có một số DN quy mô lớn như: Tổng doanh nghiệp Điện lực dầu khí VN, Tổng doanh nghiệp Dầu Viet Nam, công ty THHH một thành viên Lọc hóa dầu Bình Sơn, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Viet Nam, Tổng doanh nghiệp Lương thực miền Nam, Tổng công ty Phát điện 3, Tổng công ty Thương mại Hà Nội.
5 Trong năm 2017, SCIC khai triển bán tiếp một phần vốn tại Vinamilk. Tổng lượng vốn bán đợt này là 48,33 triệu cổ phiếu, tương ứng 3,3% vốn tại Vinamilk.
6 Bao gồm: năm 2016 vừa mới chuyển 30.000 tỷ đồng; năm 2017 đã chuyển 60.000 tỷ đồng; 6 tháng đầu năm 2018 đang chuyển 25.000 tỷ đồng. Số còn lại phải chuyển về chi phí nhà nước (NSNN) là 135.000 tỷ đồng, trong đó năm 2018 còn phải nộp về NSNN là 40.000 tỷ đồng, năm 2019 là 50.000 tỷ đồng, năm 2020 là 45.000 tỷ đồng.
7Sàn Upcom (Unlisted Public Company Market) là tên gọi cho các công ty đại chúng chưa lên sàn chứng khoán. Upcom được tổ chức tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). sản phẩm ngày nay trên sàn chứng khoán Upcom chủ yếu là cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi của các công ty đại chúng k niêm yết tại Sở Giao dịch chứng khoán. Upcom quy định các doanh nghiệp có cổ phiếu giao dịch phải công bố thông tin định kỳ và bất thường theo yêu cầu của HNX. Các doanh nghiệp này còn phải công bố thông tin về giao dịch cổ phiếu quỹ, giao dịch của thành viên hội đồng quản trị, ban giám đốc, ban kiểm soát và những người có liên quan…
8 Tài sản đang kiểm kê được phân loại theo 09 nhóm: (1) tài sản sử dụng trong hoạt động sản xuất – kinh doanh; (2) tài sản ứ đọng, chờ thanh lý; (3) tài sản hình thành từ nguồn quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi; (4) tài sản thuê, mượn, nhận ký gửi; (5) tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu nhà nước phải xử lý theo phương án bố trí lại theo quyết định phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền; (6) tài sản của các tổ chức sự nghiệp có thu; (7) tài sản chờ quyết định xử lý của các cơ quan có thẩm quyền; (8) các khoản đầu tư tài chính, đầu tư bằng trị giá quyền sử dụng đất; (9) tài sản khác (nếu có).
Nguồn: http://m.tapchikhxh.vass.gov.vn/
